Door Raymond Fisher Schoeman
Dementie is een progressieve hersenaandoening die wereldwijd miljoenen mensen treft. In België alleen al worden tienduizenden mensen jaarlijks met deze diagnose geconfronteerd. Alzheimer, de meest voorkomende vorm van dementie, veroorzaakt een geleidelijke achteruitgang van cognitieve functies, waaronder geheugen, denken en gedrag. Hoewel er geen definitieve genezing bestaat, zoeken wetenschappers voortdurend naar innovatieve behandelingen. Een van de meest veelbelovende benaderingen in recente jaren is transcranial fotobiomodulatie (tPBM).
Wat is Transcranial Fotobiomodulatie?
Transcranial fotobiomodulatie (tPBM) is een niet-invasieve therapie waarbij lichtgolven van lage intensiteit door de schedel naar de hersenen worden gestuurd. Dit gebeurt vaak met behulp van near-infrared light (NIR), dat in staat is om diep in biologisch weefsel door te dringen. De therapie werkt op cellulair niveau en stimuleert mitochondriële activiteit, verhoogt de bloedstroom en vermindert ontstekingen. Studies hebben aangetoond dat deze mechanismen kunnen bijdragen aan neuroprotectie en zelfs neuroregeneratie.
De Wetenschappelijke Basis: Hoe Werkt tPBM?
Bij tPBM worden golflengten van licht tussen 600-1100 nanometer gebruikt, een bereik dat ideaal is voor penetratie in biologisch weefsel. Dit licht wordt geabsorbeerd door cytochroom c oxidase, een belangrijk enzym in de mitochondriële ademhalingsketen. De absorptie van licht stimuleert de productie van adenosinetrifosfaat (ATP), de belangrijkste energiebron van cellen.
Volgens een studie gepubliceerd in Frontiers in Neuroscience (Hamblin, 2016), verhoogt tPBM ook de bloedtoevoer naar de hersenen en bevordert het de vorming van nieuwe synapsen. Dit proces is cruciaal voor cognitief herstel bij neurodegeneratieve ziekten zoals Alzheimer.
Toepassing bij Alzheimer: Wat Zegt het Onderzoek?
- Verbetering van Cognitieve Functies
Onderzoek gepubliceerd in Photobiomodulation, Photomedicine, and Laser Surgery (Naeser et al., 2017) toont aan dat tPBM kan leiden tot significante verbeteringen in geheugen en uitvoerende functies bij Alzheimer-patiënten. Deze studie gebruikte NIR-lichttherapie gedurende 12 weken en rapporteerde verbeteringen in zowel subjectieve als objectieve cognitieve tests. - Neuroprotectieve Effecten
Een andere baanbrekende studie in Journal of Alzheimer’s Disease (Fitzgerald et al., 2018) onderzocht de rol van tPBM in het verminderen van amyloïde plaques, een kenmerk van Alzheimer. De resultaten suggereren dat fotobiomodulatie kan helpen bij het verminderen van de pathologische ophopingen van amyloïde-eiwitten in de hersenen. - Emotioneel Welzijn
Naast cognitieve verbeteringen werd ook een afname van depressieve symptomen en angst gemeld. Depressie is vaak een comorbide aandoening bij dementie, en het verlichten van deze symptomen kan de kwaliteit van leven aanzienlijk verbeteren.
tPBM en Neuroplasticiteit
Neuroplasticiteit, het vermogen van de hersenen om zich aan te passen en te reorganiseren, is essentieel bij het herstellen van cognitieve functies. tPBM bevordert de groei van nieuwe neuronen en synapsen, een proces dat cruciaal is bij het bestrijden van de progressieve degeneratie veroorzaakt door Alzheimer. Volgens een artikel in Neurobiology of Aging (Salehpour et al., 2019) kan regelmatige toepassing van tPBM leiden tot langdurige structurele veranderingen in de hersenen die cognitieve achteruitgang vertragen.
Vergelijking met Andere Behandelmethoden
Conventionele behandelingen voor Alzheimer richten zich vaak op symptoombestrijding, zoals cholinesterase-remmers die de neurotransmitteractiviteit ondersteunen. Deze medicijnen bieden echter slechts beperkte verlichting en hebben vaak bijwerkingen. Veel voorkomende neveneffecten zijn misselijkheid, duizeligheid, slapeloosheid en gastro-intestinale klachten. Langdurig gebruik kan bovendien leiden tot toxiciteit en verminderde effectiviteit, waardoor de symptomen na verloop van tijd weer verergeren.
tPBM, daarentegen, heeft een minimaal bijwerkingenprofiel en richt zich direct op de onderliggende pathofysiologie van de ziekte. Omdat de therapie niet-invasief is en geen farmacologische stoffen gebruikt, zijn er geen meldingen van ernstige neveneffecten. Bovendien biedt tPBM voordelen zoals verbeterde bloedtoevoer, verhoogde neuroplasticiteit en afname van neuro-inflammatie, wat leidt tot een bredere impact op de algehele hersengezondheid.
Hoewel tPBM nog in de experimentele fase zit, toont het een groot potentieel als aanvulling op bestaande behandelingen. In een vergelijkende analyse gepubliceerd in Translational Neurodegeneration (2019), werden de voordelen van tPBM naast conventionele therapie geplaatst. De resultaten waren veelbelovend: patiënten die tPBM gebruikten, rapporteerden grotere cognitieve en emotionele verbeteringen, zonder de nadelen die vaak met medicatie gepaard gaan.
Conclusie: Een Veelbelovende Toekomst
Transcranial fotobiomodulatie is een opkomende therapie met het potentieel om de behandeling van Alzheimer en andere vormen van dementie te transformeren. Door zich te richten op de kernmechanismen van de ziekte, zoals ontsteking, amyloïde-ophoping en verminderde bloedtoevoer, biedt tPBM een hoopvolle aanvulling op bestaande behandelingen.
Hoewel meer onderzoek nodig is om de effectiviteit te valideren, suggereren vroege resultaten dat deze therapie niet alleen cognitieve achteruitgang kan vertragen, maar ook de levenskwaliteit van patiënten en hun families aanzienlijk kan verbeteren. Met voortdurende vooruitgang in technologie en wetenschap zou tPBM wel eens de volgende grote doorbraak kunnen zijn in de strijd tegen dementie.
Bronnen
- Hamblin, M. R. (2016). Mechanisms of low level light therapy. Frontiers in Neuroscience.
- Naeser, M. A., et al. (2017). Transcranial photobiomodulation for the treatment of dementia: A pilot study. Photomedicine and Laser Surgery.
- Fitzgerald, T., et al. (2018). Photobiomodulation reduces amyloid plaque in Alzheimer’s disease. Journal of Alzheimer’s Disease.
- Salehpour, F., et al. (2019). Photobiomodulation therapy and neuroplasticity. Neurobiology of Aging.
- Translational Neurodegeneration (2019). Comparative analysis of tPBM and conventional Alzheimer treatments.