Blog

Fotobiomodulatie (PBM) wint steeds meer aandacht als een waardevolle aanvulling in de wondzorg, zeker bij patiënten met diabetes mellitus. In de praktijk zijn deze wonden vaak moeilijk te behandelen. Ze genezen traag, blijven hangen in de ontstekingsfase en brengen een hoog risico op infecties, pijn en in ernstige gevallen zelfs amputaties met zich mee. Voor verpleegkundigen die dagelijks betrokken zijn bij de verzorging van deze kwetsbare groep patiënten, is het belangrijk om op de hoogte te zijn van innovatieve en doeltreffende behandelopties. PBM is er daar één van.

PBM maakt gebruik van licht — meestal rood of nabij-infrarood — dat via een LED-lamp of laser op de wond wordt gericht. Het licht dringt tot diep in het weefsel door en activeert daar verschillende herstelprocessen. Op celniveau wordt het licht omgezet in energie, wat zorgt voor een verhoogde productie van ATP, de brandstof van onze cellen. Dit proces bevordert de celgroei, vermindert ontsteking en stimuleert de aanmaak van collageen en nieuwe bloedvaten. In wonden die vastlopen in het genezingsproces, zoals vaak het geval is bij diabetes, kan dit een cruciale duw in de rug betekenen. Deze effecten zijn uitvoerig beschreven in het reviewartikel van Mgwenya et al. (2025), dat een gedetailleerd overzicht geeft van hoe PBM de ontstekingsroutes in diabetische wondgenezing positief beïnvloedt.

Een belangrijk effect van PBM is de modulatie van ontstekingsreacties. Bij diabetische wonden blijft de ontstekingsfase vaak te lang actief, wat genezing belemmert. PBM helpt om deze fase af te ronden door het verminderen van pro-inflammatoire stoffen zoals TNF-α en IL-6. Daarnaast bevordert het de bloeddoorstroming, waardoor meer zuurstof en voedingsstoffen de wond bereiken. Ook helpt het bij pijnverlichting doordat het de zenuwuiteinden kalmeert en remt het de groei van bacteriën, wat infecties kan voorkomen of beperken. Volgens het onderzoek van Mgwenya et al. zijn deze anti-inflammatoire effecten van PBM herhaaldelijk bevestigd in zowel diermodellen als in vitro studies met menselijke cellen.

Voor de patiënt betekent dit vaak een merkbare verbetering: minder pijn, minder infecties en een snellere wondsluiting. PBM is bovendien een niet-invasieve behandeling zonder bijwerkingen. Dit maakt het ook psychologisch aantrekkelijk, zeker voor patiënten die al veel behandelingen hebben ondergaan. Omdat PBM vaak ook in een ambulante setting of thuis toegepast kan worden, verhoogt het de zelfstandigheid en het comfort van de patiënt. In het overzicht van Mgwenya et al. wordt bovendien benadrukt dat patiënten die behandeld werden met PBM, sneller granulatieweefsel ontwikkelden en minder last hadden van chronische ontstekingen in het wondgebied.

Ook voor zorgverleners brengt PBM voordelen. De wondgenezing verloopt efficiënter, waardoor langdurige en complexe zorgtrajecten kunnen worden ingekort. Dit betekent minder werkdruk en meer voorspelbaarheid in het wondzorgproces. Bovendien is PBM relatief eenvoudig aan te leren en toe te passen, waardoor het gemakkelijk in bestaande protocollen kan worden geïntegreerd. Zoals in de studie is aangetoond, resulteert de toepassing van PBM in een meetbare verbetering van klinische parameters zoals wondsluitingspercentages, ontstekingsmarkers en weefselkwaliteit.

Hoewel PBM nog niet overal standaard deel uitmaakt van de wondzorg, toont het uitgebreide onderzoek van Mgwenya et al. overtuigend aan dat deze therapie een positieve invloed heeft op de genezing van diabetische wonden. Het draagt bij aan het herstellen van het natuurlijke genezingsproces waar dat bij diabetes vaak verstoord is. Voor verpleegkundigen betekent dit een extra instrument in de gereedschapskist, waarmee op een veilige en zachte manier grote stappen gezet kunnen worden in de zorg voor patiënten met complexe wonden.

Aanbevolen protocol voor PBM bij diabetische wonden (op basis van Mgwenya et al., 2025):

• Wavelength (golflengte): 660 nm (rood licht) of 830 nm (nabij-infrarood)
• Fluence (energie per cm²): 4 tot 5 J/cm² per sessie
• Irradiance (vermogen): tussen 10 en 100 mW/cm²
• Behandelduur: 100 tot 120 seconden per punt, afhankelijk van wondgrootte
• Frequentie: 3 tot 5 behandelingen per week
• Duur van behandeltraject: doorgaans 2 tot 3 weken, met evaluatie na 7 tot 10 dagen
• Toepassing: direct op of rondom de wond

De behandeling moet altijd worden uitgevoerd met een medisch goedgekeurd apparaat en na overleg met het behandelteam. De wond moet vooraf gereinigd zijn en behandeld worden volgens de geldende wondzorgstandaarden.